Przestrzeganie zaleceń lekarskich ma kluczowe znaczenie w skutecznym leczeniu oraz profilaktyce zdrowotnej. Niestety, statystyki pokazują, że pacjenci często nie stosują się w pełni do zaleceń medycznych – co w samej Europie prowadzi do nawet 200 tysięcy zgonów rocznie.
Przyczyny tego problemu są złożone i wynikają zarówno z czynników leżących po stronie pacjenta, jak i z niejasnego lub niepełnego przekazu ze strony lekarza.
Dlaczego pacjenci nie stosują się do zaleceń lekarskich?
Do najczęstszych przyczyn niestosowania się pacjentów do zaleceń medycznych należą:
- zapominanie o regularnym przyjmowaniu leków,
- obawy przed skutkami ubocznymi leczenia lub badań,
- brak wytrwałości w przypadku długotrwałej terapii,
- uciążliwość leczenia (np. nieprzyjemny smak leków, trudny sposób podawania),
- brak zrozumienia, dlaczego leczenie jest konieczne – co często wynika z niewystarczającego wyjaśnienia przez personel medyczny.
Badania pokazują, że pacjent po wyjściu z gabinetu pamięta mniej niż 50% przekazanych informacji. Dlatego zalecenia powinny być przekazywane jasno, szczegółowo i najlepiej w formie pisemnej.
Ważne! Niestosowanie się do zaleceń medycznych może być powoływane przez placówkę medyczną lub ubezpieczyciela jako współprzyczynienie się pacjenta do powstania szkody.
Obowiązek prawny lekarza i placówki medycznej
Zgodnie z § 10 i 21 Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie dokumentacji medycznej, zalecenia lekarskie muszą obowiązkowo znaleźć się w dokumentacji, np. w karcie informacyjnej leczenia szpitalnego.
Powinny one obejmować m.in.:
- dalszy sposób leczenia,
- zalecenia rehabilitacyjne,
- szczegółowe wskazówki żywieniowe,
- informacje dotyczące pielęgnacji,
- zalecenia odnośnie trybu życia.
W treści zaleceń nie może zabraknąć informacji o:
- dawkowaniu i sposobie przyjmowania leków,
- czasie trwania terapii,
- terminach wizyt kontrolnych,
- objawach alarmowych wymagających pilnej pomocy.
- także nazw chorób, które nie powinny być zapisywane wyłącznie po łacinie.
Ważne! Karta informacyjna musi być wydana pacjentowi bez zbędnej zwłoki i w całości w języku polskim – dotyczy to także nazw chorób, które nie powinny być zapisywane wyłącznie po łacinie.
Najczęstsze błędy w dokumentacji medycznej
Błędy lub braki w dokumentacji medycznej mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Do najczęściej spotykanych należą:
- brak informacji, że badanie lub konsultacja powinny być wykonane pilnie, co powoduje opóźnienia w diagnostyce,
- brak skierowania dziecka z niedotlenieniem okołoporodowym do specjalisty (np. neurologa dziecięcego), co skutkuje opóźnionym rozpoznaniem mózgowego porażenia dziecięcego,
- brak zaleceń dotyczących profilaktycznego stosowania leków przeciwzakrzepowych, co prowadzi do poważnych powikłań, takich jak zakrzepica.
Ważne! Jeśli stan zdrowia pacjenta pogorszył się wskutek błędów w dokumentacji, przysługuje mu prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia.
Prawo pacjenta do informacji – fundament bezpieczeństwa
Każdy pacjent w Polsce ma ustawowe prawo do pełnej i zrozumiałej informacji o swoim zdrowiu. Wynika ono z:
- ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która gwarantuje prawo do informacji o stanie zdrowia, diagnozie, metodach leczenia, ich konsekwencjach i wynikach,
- ustawy o zawodzie farmaceuty (art. 28), która nakłada obowiązek informowania pacjentów o lekach – ich działaniu, skutkach ubocznych, interakcjach oraz zasadach przechowywania i utylizacji.
Informacja przekazywana pacjentowi musi być pełna, jasna, przystępna i dostosowana do jego poziomu wiedzy medycznej.
Co powinien zrobić świadomy pacjent?
Aby skutecznie korzystać ze swoich praw, pacjent powinien:
- dokładnie zapoznać się z treścią karty informacyjnej przed opuszczeniem placówki,
- zadawać pytania w przypadku jakichkolwiek wątpliwości – lekarz ma obowiązek wyjaśnić niejasności,
- domagać się sprostowania błędów lub braków w dokumentacji medycznej,
- pamiętać, że pierwsze wydanie dokumentacji medycznej jest zawsze bezpłatne.
Podsumowanie
Przestrzeganie zaleceń lekarskich oraz prawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej to fundament bezpiecznej opieki zdrowotnej. Brak jasnych zaleceń czy błędy w dokumentacji mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet stanowić podstawę do dochodzenia odszkodowania.
Świadomy pacjent to pacjent bezpieczny – dlatego warto znać swoje prawa, dopytywać o szczegóły leczenia i zawsze domagać się pełnej informacji w formie pisemnej.
