Pierwszy szpital – Pabianickie Centrum Medyczne – ukarany przez NFZ za odmowę wykonania aborcji. Ma zapłacić 550 tys. zł. Kara ma na pewno wymiar odstraszający i to plus… Może jednak budzić zastanowienie, w kontekście niekiedy bardzo symbolicznych świadczeń dla poszkodowanych i pacjentów w przypadku naruszenia praw pacjenta, a zwłaszcza w przypadku utraty życia lub zdrowia. Wychowanie dziecka do osiągnięcia pełnoletniości w Polsce kosztuje wg. szacunków (bardzo wyważonych) ok. 309 tys. zł (Centrum im. Adama Smitha, 2023).
Klauzula sumienia a prawo do aborcji
30 maja 2024 weszła w życie nowelizacja rozporządzenia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotne. Świadczeniodawca realizujący w ramach NFZ leczenie szpitalne w zakresie położnictwo i ginekologia, w przypadkach, gdy zakończenie ciąży jest dopuszczalne przepisami prawa powszechnie obowiązującego, jest zobowiązany do wykonywania świadczeń zakończenia ciąży zgodnie z prawem przysługującym kobiecie, w miejscu udzielania świadczeń, niezależnie od powstrzymania się przez lekarza wykonującego zawód u tego świadczeniodawcy od wykonania świadczenia.
Przypomnijmy, że kobieta ma prawo w Polsce do przerwania ciąży w dwóch przypadkach – gdy:
– ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej – wystąpienie tych okoliczności stwierdza lekarz.
– zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego – ten fakt potwierdza prokurator.
Po wyroku TK z dnia 22.10.2020 r. (K1/20) art. 4a ust. 1 pkt 2 przyznający prawo do przerwania ciąży także gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, został uznany za niezgodny z art. 38 w zw. z art. 30 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Utrata mocy nastąpiła 27.01.2021 r.
Jednak warto podkreślić, że ETPC uznał, że Polska naruszyła art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który mówi o prawie do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego a odmowa dokonania aborcji, wskutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dublerami w składzie, narusza prawo do życia prywatnego i rodzinnego (wyrok ETPC M.L. przeciwko Polsce, nr 40119/21).
Do przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety. W przypadku małoletniej powyżej 13 roku życia wymagana jest również pisemna zgoda tej osoby. W przypadku małoletniej poniżej 13 roku życia wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do wyrażenia własnej opinii.
Wszystkie czynności związane z realizacją uprawnienia objęte są tajemnicą – dotyczy to wszystkiego, o czym osoby wykonujące czynności zw. z wykonywaniem ustawy w tym zakresie powzięły wiadomość w związku z wykonywaniem tych czynności. W razie zawinionego ujawnienia wiadomości, sąd może przyznać osobie poszkodowanej odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Warto zwrócić uwagę, że:
– Francja zadecydowała 4 marca 2024 r. o wpisaniu do konstytucji prawa do aborcji, stając się pierwszym krajem, który wprowadził taki zapis do ustawy zasadniczej
– we Włoszech kobieta może zwrócić się o przerwanie ciąży do jej 90. dnia z powodów zdrowotnych, ekonomicznych, społecznych bądź rodzinnych.
Według danych z raportu Ministerstwa Zdrowia z 2022 roku we Włoszech jest jeden z najniższych wskaźników aborcji na świecie: to 5,4 zabiegów na tysiąc kobiet w wieku od 15 do 49 lat. Trzeba też pamiętać, że Klauzula sumienia nie dotyczy tylko przerywania ciąży, ale niestety w praktyce wpływa na postawy także w innych obszarach planowania rodziny, jak antykoncepcja.
